De geluiden van de schorren
Al 23 jaar woont Annet de Ruyter op een van de mooiste plekjes van Zeeland: pal naast de Eendenkooi op Sint Philipsland. Als ze de deur uitstapt voelt ze de zilte wind en ’s nachts hoort ze vanuit haar slaapkamer de geluiden van de schorren. ‘Ik ben helemaal vergroeid met het Oosterscheldegebied. In de loop der jaren kreeg ik steeds meer interesse in het getijdengebied. Ik vind het fascinerend hoe de dynamiek van het getij en de elementen het gebied hebben gevormd.’
Dynamiek
Annets favoriete Oosterscheldeplekken zijn dan ook plekken waar je die dynamiek aan den lijve ondervindt. De Rumoirtschorren bijvoorbeeld, of de Krabbenkreek – tussen Sint Philipsland en Tholen in. ‘Als ik daar tegen zonsondergang loop, en ik zie de omgeving overgaan van dag naar nacht, de platen vallen droog en duizenden vogels komen op de gedekte tafel af… De geluiden van de vogels, de lichtval… Dan ga ik automatisch langzamer ademen, langzamer lopen. Ik word helemaal stil van het wonder om me heen.’
Wetenschappelijk onderzoek
Terug naar de Eendenkooi, de plek waar het voor Annet allemaal begon. Ze nam het kooikervak in 2000 over van haar vader. De kooi op Sint Philipsland is de enige Zeeuwse kooi die nog actief is, hij ligt hier al sinds 1882. Werd de Eendenkooi vroeger gebruikt voor de jacht, nu staat onderzoek centraal.
Ziektes
Eendenkooien spelen een belangrijke rol in het onderzoek naar ziektes, zoals vogelgriep. Annet: ‘Ik werk mee aan het onderzoek naar zoönosen – overdraagbare ziekten van dieren op mensen. Daarvoor neem ik bloed af bij watervogels. Extra belangrijk omdat nu, tijdens de vogeltrek, de kans op een uitbraak van vogelgriep sterk toeneemt.’
De gevangen eenden worden onderzocht, geringd en weer vrijgelaten. ‘De kooi ligt op een goede locatie, midden op de route van de vogeltrek. Vogels kunnen rusten langs de plas, opvetten en foerageren. Het zit vol eenden en andere vogels hier.’
Natuurbeschermers van de toekomst
Vanuit het kooikerbestaan werd Annet ook terreinbeheerder bij het Zeeuwse Landschap. ‘Op Sint Philipsland waren nauwelijks excursies voor scholen, dat heb ik hier opgezet. Ik vind het ontzettend leuk om met een groep het gebied in te gaan en kinderen vinden het hier ook helemaal fantastisch. Ze zijn vaak in de buurt geboren en getogen.
Dichtbij
Ik wil de natuur dichtbij huis meegeven, ze laten zien waar ze wonen en hoe geweldig dat is. Hoe slikken en schorren ontstaan, hoe ontzettend veel beestjes er in het schor leven, welke bijzondere planten er groeien. Kinderen zijn de natuurbeschermers van de toekomst.’
Het vrije spel der elementen
Annet citeert enkele zinnen uit het Natura2000-rapport, waarmee Nationaal Park Oosterschelde destijds beschermde status kreeg:
‘De Oosterschelde kenmerkt zich door het vrije spel der elementen, de voortdurende wijziging van land en de grenzen van land en water, waarbij de invloed van menselijke activiteiten (…) in het niet zinkt bij het stempel dat natuurlijke elementen op de Oosterschelde drukt.’
Annet: ‘Dit is precies waar het om gaat: ik wil mensen meegeven dat de natuur kwetsbaar is. In mijn hele leven is de natuur nog nooit zo kwetsbaar geweest als nu. Natuurlijk moet je van de natuur kunnen genieten, maar soms moeten we ook afstand nemen. Van zeehonden die liggen te rusten en jongen zogen. Van vogels, in het broedseizoen.’
Weerloos
Het is best lastig balanceren tussen recreatie en natuurbescherming, vindt Annet. ‘Mijn vertrekpunt is altijd natuurbescherming. Maar mensen moeten ook mee kunnen genieten en je moet als natuurbeschermer ook oog hebben voor immaterieel erfgoed, voor tradities. Op Flipland wordt bijvoorbeeld met Pasen krentenbrood met krukels gegeten. Als we in verbinding blijven en met respect met elkaar omgaan, kunnen we die balans vinden.
Annet sluit af met een tweede citaat, van Lucebert dit keer: ‘Alles van waarde is weerloos’. Vijf woorden die voor haar alles samenvatten waar het in Nationaal Park Oosterschelde om gaat – de schoonheid, de rijkheid, de kwetsbaarheid.
Dit verhaal is geschreven voor de Dag van het Nationaal Park 2023. Het laat zien hoe de mensen, ongeacht hun leeftijd en achtergrond, de schoonheid en magie van het nationaal park omarmen.